Pomniki przyrody

Na terenie Kędzierzyna-Koźla jest wiele obiektów i obszarów objętych ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody lub Zabytków. Jedną z form ochrony przyrody jest status pomnika przyrody. Na terenie gminy znajdują się 53 obiekty będące pomnikami przyrody (50 pojedynczych drzew, jedna aleja oraz dwa głazy narzutowe). 4 drzewa oraz jeden głaz narzutowy zostały objęte ochroną przed rokiem 1999 i utrzymane rozporządzeniami Wojewody Opolskiego z 2000 i 2005 roku. Następnych 12 drzew ogłoszonych zostało uchwałą Rady Miejskiej w Kędzierzynie- Koźlu w roku 1999. W 2000 r., rozporządzeniem Wojewody Opolskiego, pomnikiem ustanowiony został drugi głaz narzutowy. Kolejne pomniki przyrody – 19 szt., zostały uchwalone 15 listopada 2005 r., na mocy rozporządzenia Wojewody Opolskiego. W 2013 r. uchwałą Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle nr XXXVI/424/2013 z 25 kwietnia 2013r. ustanowione zostały nowe pomniki przyrody (12 drzew i jedna aleja składająca się z 21 drzew).Kolejno w latach 2017 oraz 2018 uchwałami Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle Nr XLV/415/17 z dnia 29 czerwca 2017 r. oraz Nr LXIII/598/18 z dnia 30 października 2018 r. następne 4 drzewa ustanowiono pomnikami przyrody. Nasze pomniki przyrody ożywionej to zwykle bardzo stare drzewa. Ich stan niestety nie zawsze jest idealny. Jednak są to obiekty bardzo ważne dla gminy ze względu na szczególne walory estetyczne, historyczne i kulturowe oraz edukacyjne. Wzbogacają wartość turystyczną miasta, produkują tak ważny dla nas tlen i uczą historii, a ich wartość edukacyjna dla młodzieży jest ogromna. Z uwagi na zły stan oraz zagrożenie bezpieczeństwa publicznego w 2019 r. uchwałą Nr XVI/166/19 Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 27 listopada 2019 r. zdjęto ochronę z drzewa gat. dąb szypułkowy, położonego naprzeciw budynku poczty w Koźlu, a ustanowionego pomnikiem uchwałą z 1999 r. Definicje, co rozumiemy pod pojęciem pomnik przyrody znajdziemy w art. 40 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2020 r. poz. 55 z późn. zm.), w którym czytamy, iż:
„Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.”

Obecnie zgodnie z art. 44 ust. 1 cyt. ustawy o ochronie przyrody ustanowienie pomnika przyrody, stanowiska dokumentacyjnego, użytku ekologicznego lub zespołu przyrodniczo-krajobrazowego następuje w drodze uchwały rady gminy.

W dniu 4 grudnia 2017 r., na podstawie art. 40 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody Minister Środowiska wydał rozporządzenie w sprawie kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody (Dz. U z 2017 r. poz. 2300), gdzie określono m.in. minimalne obwody pni drzew kwalifikujące je do objęcia ochroną.

Drzewom i krzewom, które zostały uznane za pomniki przyrody bądź rosną na terenach nieruchomości uznanych za zabytki przysługuje wzmożona ochrona prawna. Prawnokarna ochrona pomników przyrody polega na tym, że każde umyślne naruszenie zakazów obowiązujących w stosunku do pomnika przyrody jest w myśl przepisów ustawy o ochronie przyrody, co najmniej wykroczeniem zagrożonym karą aresztu albo grzywny. Jeżeli jednak to naruszenie ma postać zniszczenia, poważnego uszkodzenia lub istotnego zmniejszenia wartości przyrodniczej pomnika przyrody, pociągającego za sobą spowodowanie istotnej szkody, to czyn nie jest wykroczeniem, lecz przestępstwem z art. 187 k.k. W razie działania umyślnego jest on zagrożony grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 187§ l k.k.), a w razie działania nieumyślnego – grzywną albo karą ograniczenia wolności (art. 187§ 2 k.k.).

Art. 187. § 1. Kto niszczy, poważnie uszkadza lub istotnie zmniejsza wartość przyrodniczą prawnie chronionego terenu lub obiektu, powodując istotną szkodę, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 
§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Do poznania naszych pomników przyrody gorąco zachęcamy.
A oto krótka charakterystyka pomników przyrody przyjętych uchwałą Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle Nr XXXVI/424/13 25 kwietnia 2013r.:

1. Dąb szypułkowy: Dąb na bulwarze nad Odrą przy ul. Łukasiewicza, obok zabytkowej Śluzy Koźle. Obwód pierśnicy:538 cm, wysokość: 27 m, wiek ok.: 340 lat. 
2. Platan klonolistny: Platan przy ul. G. Piramowicza 32, za budynkiem Urzędu Miasta, obok Straży Miejskiej. Obwód pierśnicy: 436 cm, wysokość: 38 m, wiek ok.: 110 lat.
3. Klon polny: Klon na Plantach za dawnym magazynem prochu przy ul. Konopnickiej . Obwód pierśnicy: 366 cm, wysokość: 24 m, wiek ok.: 230 lat.
4. Grab pospolity: Grab w parku podworskim w Sławięcicach, ul. Sławięcicka 97A. Obwód pierśnicy: 263 +137+114 cm, wysokość: 22 m, wiek ok.: 190 lat.
5. Dąb szypułkowy: Dąb porośnięty kwitnącym bluszczem, po stronie zachodniej starego cmentarza przy ul. Raciborskiej. Obwód pierśnicy: 385 cm, wysokość: 26 m, wiek ok.: 240 lat.
6. Dąb szypułkowy: Dąb porośnięty kwitnącym bluszczem, po stronie wschodniej starego cmentarza przy ul. Raciborskiej. Obwód pierśnicy: 367 cm, wysokość: 31 m, wiek ok.: 240 lat.
7. Klon jawor: Jawor porośnięty kwitnącym bluszczem, od północnej strony starego cmentarza przy ul. Raciborskiej w Koźlu. Obwód pierśnicy: 298 cm, wysokość:28 m, wiek ok.: 180 lat.
8. Sosna pospolita: Sosna na terenie oddziału obozu Auschwitz w Sławięcicach przy ul. Spacerowej. Obwód pierśnicy: 238 cm, wysokość: 31 m, wiek ok.: 110 lat.
9. Sosna pospolita: Sosna wielopniowa przy wewnętrznej skarpie nieczynnego Kanału Kłodnickiego przy ul. Daszyńskiego 1. Obwód pierśnicy: 219+180+171+166 cm, wysokość: 16 m, wiek ok.: 100 lat.
10. Buk pospolity odm. Czerwono listnej:  Buk obok Wydziału Spraw Obywatelskich na ulicy Planetorza 2. Obwód pierśnicy: 333 cm, wysokość: 22 m, wiek ok.: 160 lat.
11. Dąb szypułkowy: Dąb przy ulicy Partyzantów 30, na terenie kompleksu sportowego „Orlik” przy PSP nr 11. Obwód pierśnicy: 250 cm, wysokość: 21 m, wiek ok.: 150 lat.
12. Dąb szypułkowy: Dąb rosnący na terenie prywatnej posesji przy ulicy Sławięcickiej 77. Obwód pierśnicy: 511 cm, wysokość: 29 m, wiek ok.: 320 lat.
13. Aleja dębów szypułkowych: Aleja 21 dębów pozostała po zadrzewionej drodze do Bierawy przy ul. Zwycięstwa na Osiedlu Blachownia.  Obwody pierśnic: od 220 cm do 384 cm, wysokości: od 8 m do 32 m, wiek ok.: 170-190 lat.

Pomniki przyrody ustanowione uchwałą Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle Nr XLV/415/17 z dnia 29 czerwca 2017 r.:

1. Dąb szypułkowy: Dąb w parku podworskim w Sławięcicach. Obwód pierśnicy: 402 cm, wysokość: 22 m, wiek ok.: 250 lat.
2. Wiąz szypułkowy: Wiąz w parku podworskim w Sławięcicach. Obwód pierśnicy: 500 cm, wysokość: 38 m, wiek ok.: 230 lat.

Pomniki przyrody ustanowione uchwałą Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle Nr LXIII/598/18 z dnia 30 października 2018 r.:

1. Dąb szypułkowy: Drzewo rosnące przy drodze wjazdowej na teren Zamku Kozielskiego. Obwód pierśnicy: 396 cm, wysokość: 28 m, wiek ok.: 250 lat.
2. Klon pospolity odm. Schwedlera: Drzewo rosnące na Kozielskiej Wyspie obok jazu piętrzącego wodę przy zabytkowej śluzie, pierwszej na odrzańskiej drodze wodnej. Obwód pierśnicy: 361 cm, wysokość: 23 m, wiek ok.: 200 lat.

Opisy pomników przyrody objętych ochroną przed rokiem 1999 rozporządzeniami Wojewody Opolskiego oraz ogłoszonych uchwałą Rady Miejskiej w Kędzierzynie- Koźlu w roku 1999 zamieszczone są w sąsiednim pliku.